Nina Bunjevac
Novosadski strip vikend održava se 13. i 14. septembra na dve lokacije – u SKCNS-u (Vladimira Perića Valtera 5) i u SKCNS Fabrici (Bulevar despota Stefana 5), a ovo je 18. izdanje manifestacije u organizaciji Studentskog kulturnog centra Novi Sad. Dvodnevni program obuhvata berzu stripova, knjiga, nosača zvuka, te brojne izložbe, predstavljanje domaćih i regionalnih autora, izdavačkih kuća, te festivala i dešavanja posvećenih stripu. Ovogodišnji NS strip vikend podržao je Pokrajinski sekretarijat za kulturu, javno informisanje i odnose s verskim zajednicama. Ulaz na sve programe je besplatan.
PROGRAM
Petak 13. 9. 2024.
16.00 – 21.00 – Berza stripova, vinila i knjiga / SKCNS Fabrika, Bulevar despota Stefana 5
18.30 – Otvaranje izložbe „Vekovnici” Marka Stojanovića / Velika galerija SKCNS, Vladimira Perića Valtera 5
„Vekovnici” je avanturistički strip-serijal o dvojici slučajnih partnera, misterioznom vampiru Čenu i ćudljivom besmrtniku Kraljeviću Marku koji u Evropi s kraja osamnaestog veka ukrštaju staze sa mitološkim bićima kao što su vampiri, psoglavi, todorci, ali i istorijskim ličnostima poput Mocarta, Vuka Brankovića, Stevana Sinđelića, te književnim likovima kao što su Til Ojlenšpigel, Doktor Faust, D’Artanjan, Frankenštajn i mnogi drugi… Serijal je počeo svoj život na stranama Politikinog zabavnika 2007. godine, ali je, zbog nepoštovanja dogovora od strane urednika časopisa Zefirina Grasija, nastavio da izlazi isključivo u albumima System Comicsa sa sedam objavljenih izdanja. Godine 2011. „Vekovnici” su doživeli i svoj „spin off” (podserijal) „Beskrvni” (album „Mrtva straža”), što je prvi pravi „spin off” u devedesetogodišnjoj istoriji srpskog stripa… Od 2015. godine, Marko Stojanović postaje samostalni izdavač „Vekovnika” uz generalnu distribuciju Darkwooda. Stripovi iz serijala „Vekovnici” i „Beskrvni” osvojili su preko dvadeset nagrada na međunarodnim salonima stripa u Beogradu i Velesu, među kojima se ističu nagrada za najbolje ostvarenje u domenu klasičnog stripa na Međunarodnom salonu stripa u Beogradu 2008. godine, „Grand Prix” Međunarodnog salona stripa u Velesu 2009. i 2022. godine i nagrada Stripoteke 2011. godine. Nulti album „Vekovnika”, „Bajka i druge istine”, dobio je nagradu za najbolje domaće strip-izdanje za 2010. godinu na Osmom međunarodnom salonu stripa u Beogradu.
19.00 – Otvaranje izložbe radova nastalih u sklopu projekta Moć žena u stripu WOMCOM / Mala galerija, SKCNS, Vladimira Perića Valtera 5
Moć žena u stripu WomCom je projekat koji se bavi osnaživanjem strip umetnica, kao i promocijom njihovog ravnopravnog tretmana u smislu plaćanja, vidljivosti i reprezentacije. Pored ovoga, projekat se bavi imidžom žena u stripu, kao i društvenim promenama koje se odražavaju ili bi se mogle odraziti u stripu, u vezi sa slikom i ulogama žena u stripu. U sklopu ovog, dvogodišnjeg projekta, koji je počeo u februaru 2023, održane su tri umetničke rezidencije – u Novom Sadu, u Podgorici i u Mađarskoj a poslednja u nizu biće održana u Zagrebu.
Rezidencija u Novom Sadu održana je tokom avgusta/septembra 2023. godine a učesnice/i su bile/i: Katarina Šeme i Dora Kaštrun (Slovenija), Dora Ivković i Teodora Tintor (Hrvatska), Lenke Lam i Laura Ersek (Mađarska), Vagelis Kolotsios (Grčka), Larisa Ackov Palić, Jovana Vuković i Staša Miladinović (Srbija) i Sara i Silva Dervanović (Crna Gora). Rezidencija u Mađarskoj održana je u selu na jezeru Balaton, a završnicu je imala u Budimpešti tokom septembra i oktobra 2023. godine. Na njoj je učestvovalo 12 umetnica: Anamarija Kvas, Helena Klakočar i Ivana Geček (Hrvatska), Anna Júlia Benczédi i Tamara Tobias (Mađarska), Georgia Kalogeropoulou (Grčka), Dora Kaštrun i Petja Kolenko (Slovenija), Jovana Vuković i Larisa Ackov (Srbija), Sara i Silva Dervanović (Crna Gora). Treća umetnička rezidencija održana je u Podgorici tokom juna 2024. godine i okupila je umetnike/ce: Anamariju Kvas i Helenu Nemec (Hrvatska), Lauru Ersek i Zoé Nagy (Mađarska), Aspasiu Peppa i Georgiu Zachari (Grčka) , Jerneja Žumera i Katarinu Šeme (Slovenija), Ivanu Pejak i Olgu Mihajlović (Srbija), Kseniju Ćetković i Martu Milošević (Crna Gora).
Radovi koji su izloženi nastali su upravo na ovim rezidencijama. One su važan deo projekta jer su zamišljene kao prostori za saradnju i zajedničko stvaranje koji okupljaju po 12 evropskih strip umetnika (većinom žena) koje rade pod vođstvom i mentorstvom renomiranih evropskih strip umetnica i kustoskinja. Studentski kulturni centar Novi Sad je nosilac projekta a partneri su PostScriptum Ltd iz Grčke, Bakelit Multi Art Center iz Mađarske, Kino Šiška iz Slovenije, Autonomni kulturni centar Attack iz Hrvatske i Udruženje strip autora Crne Gore. Projekat su podržali Evropska unija kroz program Kreativna Evropa, Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije i Pokrajinski sekretarijat za kulturu, javno informisanje i odnose s verskim zajednicama.
20.00 – Otvaranje izložbe „70 godina Plavog vjesnika“, Veljka Krulčića. Govore: Veljko Krulčić, Slobodan Ivkov, Simon Šonbrot / Francuski institut u Novom Sadu, Bulevar despota Stefana 5
Kada se kao najvažniji kriterijumi uzimaju zastupljenost domaćeg stripa i domaćih autora, scenarista i crtača, na njegovim stranicama, sam kvalitet tih ostvarenja, dugotrajnost izlaženja i uticaj na strip-scenu (ili strip-zajednicu) „Plavi vjesnik“ je daleko najvažnije strip-izdanje koje je izlazilo u Zagrebu (i Hrvatskoj) u doba socijalizma i jedno od najvažnijih na području tadašnje Jugoslavije. „Plavi vjesnik“ je svoju izdavačku, odnosno tržišnu pustolovinu započeo 1. oktobra 1954. godine, dok poslednji 970 broj nosi datum 30. april 1973. U prvim godinama izlaženja tiraž se kretao između 60 i 70 hiljada primeraka, početkom 60-ih između 80 i 100 hiljada, da bi nedeljnik rekordni tiraž dosegao 1964. i 1965. – između 120 i 125 hiljada primeraka po broju. Nakon toga, spustio se na manje od 100 hiljada. U svom zlatnom periodu, između 1960. i 1966, „Plavac“ je prodat u više od 32 miliona primeraka. Distribucija je išla po celoj tadašnjoj Jugoslaviji. Nažalost, poslednjih godina izlaženja (u 70-ima) „Plavi vjesnik“ se više-manje odrekao stripa… i to nije više bilo to. Ono pre toga, a što se odnosi na strip – to je jedna sasvim druga priča koju predstavljamo na ovoj izložbi.
20.30 – Svečano otvaranje 18. NS strip vikenda i izložbe Nine Bunjevac / Galerija SKCNS Fabrike, Bulevar despota Stefana 5
Rođena je u kanadskom gradu Velandu, a u ranom detinjstvu se sa majkom i sestrom doseljava u Jugoslaviju. U Nišu je završila Srednju školu za dizajn „Đorđe Krstić” (smer grafički dizajn). U Toronto se vraća 1990. godine gde je pohađala Centralnu tehničku školu i diplomirala na Fakultetu umetnosti i dizajna Univerziteta u Ontariju 1997. Radila je kao slikarka, ilustratorka i nastavnica likovne umetnosti pre nego što se okrenula stripu. Prvi strip nacrtala je 2004. Njeni stripovi su se pojavljivali u brojnim međunarodnim strip časopisima. Između ostalog objavljeni su u Komikazama, Black (Italija), GIUDA-i (Italija), Stripburgeru, Zone 5300 (Holandija), Strippolisu, ArtReviewu (Ujedinjeno Kraljevstvo), Asiatroma/Le Dernier Cri (Francuska), Broken Pencil, Exile, Taddle Creek (Kanada), Mineshaft i The Best American Comics (SAD). Dobitnica je brojnih nagrada. Strip “Otadžbina”, objavljen je 2014, a englesko izdanje ovog stripa se našlo i na Njujork Tajmsovoj listi najprodavanijih knjiga. Ovaj strip je 2015. osvojio nagradu “Dag Rajt” za najbolju knjigu 2015. Gardijan je “Otadžbinu” odnosno “Fatherland” uvrstio u najbolje grafičke novele za 2014. Njena treća strip knjiga “Bezimena” ušla je u zvaničnu selekciju Međunarodnog festivala u Angulemu 2019. osvojivši nagradu “Artemizija” u kategoriji najboljeg crteža u Francuskoj. Na ovoj izložbi predstavićemo njene odabrane radove.
21.00 – Muzički program / SKCNS Fabrika, Bulevar despota Stefana 5
Subota 14. 9. 2024.
10.00 – 21.00 – Berza stripova, vinila i knjiga / SKCNS Fabrika, Bulevar despota Stefana 5
14.00 – Udruženje strip-autora i obožavalaca stripa Republike Srpske “Deveta dimenzija”: predstavljanje izdanja „Član II“ – Zoran Pejić, urednik / SKCNS Fabrika, Bulevar despota Stefana 5
U pitanju je kultno delo čeških autora, scenariste Jiržija Šimačeka i crtača Jana Lastomirskog objavljeno 2020. godine koje je na dodeli godišnje nagrade “Mjurijel” osvojilo nagradu u tri kategorije – za najbolji strip, scenario, kao i nagradu Češke akademije.
14.30 – Branko Đukić: predstavljanje časopisa “Stripolis” / SKCNS Fabrika, Bulevar despota Stefana 5
U aktuelnom 16. broju “Stripolisa” objavljen je kompletan strip poznatog francuskog autora stripova, ali i slikara, ilustratora i pisca Žana Kloda Getinga. Svojim prepoznatljivim crtačkim stilom i interesantnom pričom bez mnogo reči, kroz ovaj strip on odaje omaž američkom „noar“ filmu i romanu.
15.00 – Srboljub Nikić: predstavljanje izdanja “Mesečina” / SKCNS Fabrika, Bulevar despota Stefana 5
Srboljub Nikić je autor koji je prošlogodišnjim naslovom „Tragom plavog zeca“, objavljenom u izdanju Studentskog kulturnog centra Novi Sad, otvorio novo polje svojih tekstualno-vizuelnih istraživanja, nastavljajući u prepoznatljivoj estetici i tehnici, tražeći odgovore na mnoga pitanja. Srboljub pokušava da vizualizuje atipične stripske teme, karakteristične za poeziju, prozu i neke druge umetničke discipline. Ovom prilikom predstaviće svoj novi naslov „Mesečina“, nastao na akciji „24 sata crtanja stripova“.
15.30 – Saša Paprić i Mihael Bađun, Udruženje ljubitelja stripa HAS Osijek: predstavljanje izdanja / SKCNS Fabrika, Bulevar despota Stefana 5
Paprić i Bađun predstaviće časopis za umetnost i kulturu Strip-PREFIKS koji donosi presek domaćeg novog autorskog stripa, što znači da radovi objavljeni u časopisu imaju svoju premijeru u istom, kao i prvu knjigu “Abadona”, koji potpisuju Mihael Bađun u svojstvu crtača i koscenariste te Denis Vedak u svojstvu koscenariste. Predstaviće i odabrane stripove i ilustracije iz čuvenog školskog časopisa “Modra lasta” kao i “Crnu Željku” najnovije izdanje Marka Dješke.
16.00 – Predstavljanje izdanja SKCNS-a “Zdravko Sulić – lirsko, sneno, melanholično”, autora Predraga Đurića. Govore: Slobodan Ivkov i Zoran Stefanović / SKCNS Fabrika, Bulevar despota Stefana 5
Predrag Đurić, čiji je omnibus strip „Sva lica slobode“ kao i knjigu intervjua sa strip autorima „Zlatno doba vojvođanskog stripa i posle njega“ objavio SKCNS, donosi nam novo izdanje, takođe pod okriljem SKCNS-a: knjigu o Zdravku Suliću „Lirsko, sneno, melanholično“ koje predstavlja ovog značajnog autora koji je gotovo iščezao s naše strip scene.
16.30 – Razgovor o izložbi “70 godina Plavog vjesnika” / Francuski institut u Novom Sadu, Bulevar despota Stefana 5
17.00 – Promocija Antologije kratkog stripa “Kod kuće”, zajedničko izdanje Izdavačke kuće Besna kobila i udruženja Stripotetke, uz podršku SKCNS-a i projekta WomCom / SKCNS Fabrika, Bulevar despota Stefana 5
“Kod kuće – antologija kratkog stripa o radu od kuće i sa kućom” zajednički je poduhvat izdavača Besna kobila i udruženja Stripotetke. U antologiji je zastupljeno 11 eminentnih domaćih strip autorki: Jana Adamović Yana, Iva Atoski, Selena Danilović, Jelena Đorđević, Lea Embeli, Ivana Filipović, Danica Jevđović, Biljana Mihajlović, Ana Milojković Omi, Ana Petrović i Dragana Radanović. Objavljivanje ove knjige pomogli su: Studentski kulturni centar Novi Sad, KomunikArt, Femiks, Francuski institut u Srbiji i Evropska unija, kroz projekat Moć žena u stripu WomCom, čiji nosilac je SKCNS.
17.30 – Otvaranje izložbe i razgovor sa autorom Jugoslavom Vlahovićem / SKCNS Fabrika, Bulevar despota Stefana 5
Dugogodišnji ilustrator – karikaturista nedeljnika NIN (od 1976) koji je objavljivao u brojnim domaćim i inostranim listovima: “The New York Times”, “Wiener Journal”, “Wiener Zeitung”, “la Reppublica”, “Courrier Int.” i dr. Priredio preko 90 samostalnih izložbi. Objavio 16 knjiga svojih karikatura i stripova i mapu grafika serigrafija “Slikari i voajeri”, SKC Beograd, 1981. Dobitnik je brojnih nagrada i priznanja za ilustracije, karikature i grafički dizajn (Pjerova, Braće Karić, Satirikon Legnica, Ajdin Dogan Vakfi i dr.) i toliko je prisutan na sceni da Jugoslava često tretiramo kao „opštenarodno dobro“. Na NS strip vikendu biće predstavljen s „Lucky man” stripom, koji je jedan od njegovih najpopularnijih radova. Ovaj strip krajem 2021. godine doživeo je i svoje štampano izdanje na 48 strana pod nazivom „Laki, 44 stripa u 4 slike o Srećnom čoveku”.
18.00 – Izložba stripa i predstavljanje izdanja Zorana Kovačevića “Nićifor”. Pored autora, učestvuju: Srđan Savić, Zoran Nikolić i Dragan Lazarević Lazare, jedan od scenarista / SKCNS Fabrika, Bulevar despota Stefana 5
Zoran Nikolić urednik Nifesta i Srđan Savić direktor Niškog kulturnog centra, predstaviće integral „Nićifor“, Zorana Kovačevića i „Tintin i međunarodni svet“ (Biblioteka Eldorado, urednik Zoran Ćirić) Marka Rajkovića. Ova izdanja značajno doprinose reafirmaciji domaćeg stripa i mnogih autora, crtača i scenarista. Pored ovoga govoriće i o ovogodišnjem Međunarodnom festivalu stripa Nifest, stripskoj manifestaciji koju je u junu ove godine organizovalo Udruženje ljubitelja stripa „Branko Plavšić“ i Niški kulturni centar.
18.30 – Predstavljanje izdanja “Nokak”, Krešimira Zimonjića. Govori: Rastislav Durman, jedan od scenarista / SKCNS Fabrika, Bulevar despota Stefana 5
„Nokak“ je strip Krešimira Zimonića koji je ponovo objavljen i promovisan na OXOXO festivalu u Zagrebu prošle godine. Zimonić kaže: „Nokak“ je moj najdraži strip. Valjda zato jer je klasičan u formi, a prilično otkačen u sadržaju…
19.00 – Predstavljanje izdanja “Konstantinovo raskršće”, autora Dejana Deksa Stojiljkovića. Govore: izdavač Igor Marković i autor / SKCNS Fabrika, Bulevar despota Stefana 5
Ova integralna verzija strip-adaptacije sadrži sva tri dela do sada objavljena u odvojenim tomovima: “Kraljevstvo krvi”, “Nasleđe predaka” i “Nebo iznad Niša”. Takođe, izdanje sadrži dodatak u kome se nalaze eseji i tekstualni prilozi obogaćeni ilustracijama i arhivskim fotografijama. Na stripu su radili neki od najboljih domaćih strip-autora i ilustatora. Dragan Paunović je nacrtao veći deo, a pored njega tu su i Aleksa Gajić, Siniša Radović, Mijat Mijatović i Nenad Cvitičanin. Strip je bio dva puta uvršten u izbor najboljih svetskih stripova čuvenog teoretičara devete umetnosti Pola Graveta, a bio je i u izboru 10 najznačajnijih godišnjih događaja u svetu strip nedeljnika NIN. U svojoj integralnoj formi, strip se prvi put pojavljuje pred čitaocima.
19.30 – Izložba stripa i predstavljanje autora Tihomira Tikulina Tice / SKCNS Fabrika, Bulevar despota Stefana 5
Tihomir Tikulin Tico je rođen u Berlinu, 14. januara 1971. Profesionalno objavljuje ilustracije i stripove od 1992. godine u časopisima/novinama: Plavi zabavnik, Bum!, Playboy, Klik, Modra lasta, Prvi izbor, Kafe, Insider, Futura, Hacker, Danas, Arena, Večernji list, Bruh, Q-strip, Kvadrat (časopis za strip), Tv Story, Globus… Izrađuje i ilustracije za naslovnice knjiga domaćih izdavača među kojima su Znanje, Školska knjiga, Fraktura, Zagrebačka naklada, Bookglobe, Sara 93, Bakal, Horizont, Mentor, Profil. Povremeno se bavi i crtanjem produkcijskih crteža i ilustracija za potrebe marketinških agencija te ilustracijama za udžbenike izdavača Profil i Školska knjiga. Od 2002. godine vodi brojne radionice stripa, koje su najčešće namenjene deci školskog i predškolskog uzrasta, širom Hrvatske. Od 2017. vodi strip radionice na različitim lokacijama u Zagrebu. Strip-fanzin Endem pokreće 1992. godine i objavljuje do 2007. Nakon desetogodišnje pauze, 2017. počinje nova faza objavljivanja Endema, tako da je do sada izašlo 42 broja a 43. je u pripremi. Kreator je stripa „Pimpeki“ koji je u epizodama izlazio u strip-fanzinu Endem, časopisu za kulturu Homo Volans i mesečnom magazinu Klik. „Pimpeki“ se mogu naći i na internet stranici stripovi.com. U izdanju Mentora, urednika Darka Macana, objavljen je mini-album izabranih epizoda. U sopstvenom izdanju objavljuje strip svesku „Svi moji crno-bijeli Pimpeki“.
20.00 – Veliko finale 18. NS strip vikenda: Razgovor sa specijalnim gostima Dušanom Mladenovićem, urednikom Izdavačke kuće Veseli četvrtak i Rajkom Miloševićem Gerom strip autorom svetskog renomea, koji će se obratiti putem video linka. Uslediće promocija stripa posvećenog Džoniju Rackoviću “Kralj ničega”, autora Alekse Gajića, nakon koje će biti organizovana projekcija animiranog filma. Govore: Aleksa Gajić i Džoni Racković / SKCNS Fabrika, Bulevar despota Stefana 5
Aleksa Gajić, rođen 20. maja 1974. u Beogradu, je strip autor, ilustrator, reditelj i animator. Njegovo najnovije izdanje, „Crni strip“ ili kako sam kaže: neki ga zovu „Kralj ničega“, nastao je u saradnji sa poznatim umetnikom i skejterom Džonijem Rackovićem i jedinstven je kako po sadržaju tako i po estetici. Gajić je poznat po svom grafičkom romanu „Tehnotajz“ sa scenaristom Darkom Grkinićem, po kom je kasnije napravljen animirani film, “Tehnotajz: Edit i ja”, dobija srodni nastavaku u vidu animiranog filma „Kralj ničega“. Na našu veliku radost predstavićemo strip i prikazati animirani film. Aleksa je ilustrator mnogih knjiga, časopisa, između ostalih i “Politikinog zabavnika”. Njegov stripski serijal u šest delova „Le Fléau des Dieux“ (u srpskom izdanju „Bič Božji“) sa francuskom scenaristkinjom Valeri Manžen preštampavan je više puta u Francuskoj, a prevođen je u SAD, Srbiji i još šest drugih zemalja. Poznat je i po izdanju “U šrafovima”, rotirajućim strip kutijama i drugim čudnim objektima koji su strip “angažujućeg oblika”.
Pored ovoga, na NS strip vikendu biće predstavljen i „Teks“, Bonelijev najstariji serijal u izdanju Veselog četvrtka, koji je uradio Rajko Milošević Gera. Veliki fan vesterna i u ovom izdanju je uspeo da ostane spektakularan.